Opiłki w oleju – skąd się biorą i co oznaczają dla układu napędowego?
Opiłki metalu w oleju to sygnał wysyłany przez silnik, którego nie wolno lekceważyć. Błyszczące drobinki niemal zawsze wskazują na zużycie lub uszkodzenie któregoś z podzespołów jednostki napędowej. Dziś wyjaśniamy, co oznacza ich obecność, skąd się biorą oraz jak reagować, aby uniknąć poważnej awarii.
Opiłki metalu w oleju – czym się charakteryzują i czy są groźne?
Jeśli czytasz ten artykuł, być może zauważyłeś na miarce poziomu oleju błyszczące drobinki. Są to zazwyczaj opiłki metali, które na pierwszy rzut oka wyglądają niegroźnie, ale ich obecność zawsze ma jakieś źródło.
Opiłki w oleju to drobne cząstki metalu powstające w wyniku tarcia ruchomych elementów jednostki napędowej. Ich niewielka ilość jest naturalnym efektem eksploatacji, jednak nadmierna ilość metalicznych drobinek świadczy o intensywnym zużyciu podzespołów, a nawet ich uszkodzeniu. W skrajnych przypadkach mogą prowadzić do uszkodzenia silnika, dlatego nie wolno ich ignorować.
Srebrne opiłki w oleju i brokatowy połysk
Opiłki w filtrze oleju lub w samym oleju (a zwłaszcza efekt tzw. „brokatu”) to jasny sygnał ostrzegawczy.
Jeśli po wyjęciu miarki poziomu oleju lub podczas spuszczania oleju zauważasz metaliczny połysk, oznacza to zwykle ścieranie panewek, tulei cylindrów, pierścieni tłokowych lub czopów wału korbowego.
Brokat w oleju silnikowym świadczy o intensywnym kontakcie metal/metal. Oznacza to, że smarowanie nie działa jak powinno, a dalsza jazda może tylko powiększyć uszkodzenia. Tego typu zanieczyszczenia wymagają natychmiastowej diagnostyki w warsztacie.
Opiłki w filtrze oleju
Filtr oleju jest zaprojektowany w taki sposób, aby dokładnie wyłapywać zanieczyszczenia – zanim trafią do kanałów olejowych i elementów układu smarowania. Jeśli zauważysz opiłki metalu w filtrze oleju, oznacza to, że proces zużycia postępuje.
Nadmierne zapchanie filtra może doprowadzić do chwilowego spadku ciśnienia oleju i poważnych problemów z pracą silnika.
W takim przypadku warto sprawdzić również:
● dno miski olejowej;
● sitko smoka olejowego;
● magnetyczny korek spustu oleju z miski;
● czujnik ciśnienia oleju, który często zapycha się drobinami metalu.
Opiłki w oleju skrzyni biegów
Podobny problem może dotyczyć przekładni. Opiłki w oleju skrzyni biegów to efekt tarcia kół zębatych, synchronizatorów czy łożysk. Niewielka ilość osadów metalicznych jest normalna, zwłaszcza po dużym przebiegu, jednak większe nagromadzenie opiłków świadczy o przyspieszonym zużyciu.
Ważne jest zatem:
● regularne kontrolowanie poziomu oleju przekładniowego;
● jego wymiana zgodnie z zaleceniami producenta;
● reagowanie na metaliczne dźwięki pochodzące ze skrzyni, zgrzytanie biegów czy problemy z synchronizacją.
Zobacz też: Czy można dolać olej do ciepłego silnika? Praktyczny poradnik kierowcy
Skąd się biorą opiłki w oleju silnikowym? Przyczyny
Obecność opiłków metalu w oleju silnikowym jest naturalnym efektem zużycia ruchomych elementów silnika. Minimalne, mikroskopijne cząsteczki stanowią standardowy produkt eksploatacji, wynikający np. z procesów tarcia zachodzących w skojarzeniach panewka - czop wału korbowego oraz tuleje cylindrowe - pierścienie tłokowe.
Jeśli jednak opiłki są większe, błyszczące lub występują w dużej ilości, sygnalizuje to poważną usterkę mechaniczną i przedwczesne zużycie elementów silnika.
Oto główne przyczyny pojawiania się opiłków w oleju:
● Zużycie panewek korbowodowych i głównych – to jedna z najczęstszych przyczyn obecności srebrnych opiłków w oleju. Panewki tracą materiał z warstwy nośnej, gdy smarowanie jest niewystarczające.
● Zużycie tłoków i pierścieni – mikroskopijne cząstki metalu powstają w trakcie pracy tłoka w cylindrze.
● Uszkodzenia czopów wału korbowego – niedostateczne smarowanie powoduje przyspieszoną degradację warstwy wierzchniej i powstawanie dużej ilości małych opiłków metalu.
● Uszkodzona turbosprężarka – wycierające się łożyska turbiny mogą uwalniać opiłki, które trafiają do oleju.
● Zużycie elementów rozrządu – łańcuch, koła zębate lub napinacze również mogą powodować powstawanie metalicznych cząstek.
● Brak regularnej wymiany oleju – stary olej traci właściwości smarne, co znacząco zwiększa tarcie i przyspiesza zużycie.
● Niska jakość oleju – olej bez odpowiednich dodatków (przeciwdziałających zużyciu) prowadzi do szybszego ścierania powierzchni metalicznych.
Różnica między normalnym a niepokojącym zużyciem polega na ilości opiłków oraz ich wielkości. Mikroskopijne pyłki są naturalne, ale widoczne gołym okiem metaliczne drobinki to już sygnał alarmowy.
Sprawdź również: Brak oleju w silniku – czym skutkuje dalsza jazda?
Jak sprawdzić, czy w oleju są opiłki?
Wbrew pozorom nie trzeba być mechanikiem, żeby wstępnie ocenić czy w oleju znajdują się opiłki. Wystarczy zachować ostrożność i skorzystać z dowolnej metody oceny:
Sprawdź miarkę poziomu oleju
Pierwszym i najprostszym sposobem jest sprawdzenie miarki poziomu oleju. W tym celu po prostu wyjmij miarkę i obejrzyj olej na jego powierzchni pod światło. Jeśli pojawia się metaliczny połysk lub pojedyncze błyszczące drobinki, są to najpewniej opiłki metalu.
Oceń olej wizualnie podczas wymiany
Najwięcej opiłków widać podczas spuszczania oleju. W tym momencie należy obserwować strumień oleju pod światło. Wówczas:
● metaliczne refleksy oznaczają zużycie trących elementów;
● drobinki osadzające się na dnie miski to poważny sygnał alarmowy.
Skontroluj filtr oleju
Otwarty filtr często pokazuje, ile materiału trafiło do układu. Jeśli wyjmiesz wkład filtra i zauważysz brokat, zwykle jest to znak, że problem trwa od dłuższego czasu.
Co robić, gdy w oleju pojawiły się opiłki?
Jeśli zauważysz opiłki w oleju, najważniejsze jest szybkie działanie. Ignorowanie problemu może doprowadzić do zatarcia silnika i kosztownych napraw.
Oto konkretne wskazówki, co warto zrobić, a czego należy się wystrzegać:
● Po pierwsze, nie kontynuuj jazdy bez oceny sytuacji. Każdy kilometr z metalicznym zanieczyszczeniem przyspiesza zużycie elementów silnika.
● Sprawdź miskę olejową i sitko smoka olejowego. Jeśli na dnie miski lub w sitku znajduje się warstwa opiłków, konieczna będzie dokładna diagnostyka silnika, a szczególnie elementów w układzie korbowo-tłokowym oraz rozrządu.
● Zidentyfikuj źródło opiłków. W warsztacie mechanik powinien ocenić ciśnienie oleju, stan panewek, luz tłoków, stan turbosprężarki oraz pracę układu rozrządu. Jeśli któryś z elementów wykazuje usterkę, należy go niezwłocznie wymienić lub naprawić.
● Po identyfikacji usterki wymień olej silnikowy i filtr. Nowy olej pozwala ograniczyć dalsze zużycie i ułatwia diagnostykę.
Profilaktyka – jak uniknąć opiłków?
Jak już wspomnieliśmy, mikroskopijne cząsteczki metali w oleju to naturalne zjawisko, natomiast istnieją konkretne zalecenia, które pomagają zmniejszyć ryzyko powstawania opiłków:
● Wymieniaj olej częściej niż minimum producenta.
● Stosuj wysokiej jakości olej silnikowy, odporny na utlenianie i wysokie temperatury.
● Korzystaj z filtrów renomowanych producentów.
● Unikaj obciążanie jednostki napędowej wysokimi obrotami i dużym momentem, zanim olej osiągnie optymalną temperaturę roboczą.
Regularna kontrola pozwala uniknąć kosztownych napraw i utrzymać silnik w dobrej kondycji.
Już wiesz, co oznaczają opiłki w oleju – reaguj, zanim będzie za późno!
Opiłki w oleju to jeden z ważniejszych sygnałów ostrzegawczych, jakie może wysłać silnik. Mogą świadczyć o normalnym zużyciu, ale też o poważnym problemie, który jeśli zostanie zignorowany, doprowadzi do kosztownej awarii.
Dlatego warto regularnie kontrolować olej, wymieniać filtry i stosować produkty z linii Shell Helix, które ochronią jednostkę przed przedwczesnym zużyciem. W efekcie Twój silnik odwdzięczy Ci się długą, bezawaryjną pracą.
Przeczytaj również: Czy olej silnikowy ma datę ważności? Zasady przechowywania otwartego oleju