Przepisy regulujące płynność ruchu, czyli jazda na suwak
Jazda na suwak przy zwężeniach drogi to powszechnie stosowana praktyka na Zachodzie. Obecnie została ona wpisana w przepisy polskiego ruchu drogowego. Jak wygląda jazda na suwak, kiedy się ją stosuje i kto ma w takim wypadku pierwszeństwo? Zobacz, jakie konsekwencje czekają kierowców, którzy nie przestrzegają tego obowiązku.
Autor Shell Fleet Solutions Team w dniu lut 21, 2024
Jazda na suwak – co to jest?
Jazda na suwak (znana również jako jazda na zmianę) to sposób poruszania się na drodze, który ma na celu usprawnienie płynności ruchu i zminimalizowanie tworzenia się korków przy zwężeniu pasa ruchu. Ta metoda rozładowywania zatorów na drodze od lat praktykowana jest w krajach zachodnich Europy. Obecnie jest już nie tylko aktem uprzejmości, ale i obowiązkiem sankcjonowanym prawnie w Polsce.
Jak jeździ się na suwak? Kiedy dwa pasy ruchu łączą się w jeden, w miejscu przewężenia kierowcy powinni wjeżdżać na jeden pas ruchu naprzemiennie – jeden samochód z jednego pasa, następnie jeden samochód z drugiego pasa.
W przypadku zbliżania się do miejsca, gdzie jeden z dwóch pasów ruchu się kończy lub występuje zwężane (np. przez roboty drogowe, wypadek drogowy), kierowcy powinni rozpocząć proces zmiany pasa możliwie najpóźniej, tuż przed miejscem zwężenia. Oznakowanie drogowe (np. strzałki i znaki informacyjne) zazwyczaj wskazuje, gdzie następuje zwężenie.
Po rozpoczęciu zmiany pasa kierowca powinien dostosować prędkość i utrzymywać bezpieczną odległość od pojazdu znajdującego się na sąsiednim pasie.
Pojazd zmieniający pas powinien włączyć się na nowy pas jak najszybciej i w bezpieczny sposób. Powinien sygnalizować swoje zamiary, sprawdzić, czy nie ma nadjeżdżających pojazdów na nowym pasie i dostosować prędkość tak, aby wpasować się w ruch. Co ważne, i w tym przypadku chęć zmiany pasa należy zasygnalizować wcześniej kierunkowskazem.
Jazda na suwak – przepisy polskiego prawa
Jazdę na suwak wprowadzono do polskiego porządku prawnego w 2019 roku nowelizacją ustawy Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 roku (Dz.U. 2023 poz. 760)
Art. 22. [...]
4a. W warunkach znacznego zmniejszenia prędkości na jezdni z więcej niż jednym pasem ruchu w tym samym kierunku jazdy, w przypadku gdy nie istnieje możliwość kontynuacji jazdy pasem ruchu z powodu wystąpienia przeszkody na tym pasie ruchu lub jego zanikania, kierujący pojazdem poruszający się sąsiednim pasem ruchu jest obowiązany bezpośrednio przed miejscem wystąpienia przeszkody lub miejscem zanikania pasa ruchu umożliwić jednemu pojazdowi, lub jednemu zespołowi pojazdów, znajdującym się na takim pasie ruchu, zmianę tego pasa ruchu na sąsiedni, którym istnieje możliwość kontynuacji jazdy.
4b. W warunkach znacznego zmniejszenia prędkości na jezdni z więcej niż dwoma pasami ruchu w tym samym kierunku jazdy, w przypadku gdy nie istnieje możliwość kontynuacji jazdy dwoma pasami ruchu z powodu przeszkód na tych pasach ruchu lub ich zanikania, jeżeli pomiędzy tymi pasami ruchu znajduje się jeden pas ruchu, którym istnieje możliwość kontynuacji jazdy, kierujący pojazdem poruszający się tym pasem ruchu jest obowiązany bezpośrednio przed miejscem wystąpienia przeszkody lub miejscem zanikania pasów ruchu umożliwić zmianę pasa ruchu jednemu pojazdowi lub jednemu zespołowi pojazdów z prawej strony, a następnie jednemu pojazdowi lub jednemu zespołowi pojazdów z lewej strony.
Po wejściu w życie nowelizacji ustawy wprowadzającej obowiązek jazdy na suwak, na drogach zaczęto umieszczać znak drogowy D-56. Jest on sygnałem dla kierowców, że w tym miejscu należy zastosować jazdę na suwak i pomóc włączyć się do ruchu kierowcom z zablokowanego lub zwężającego się pasa ruchu.
Kiedy obowiązuje jazda na suwak?
O tym, kiedy należy zastosować jazdę na suwak, mówią wprost przepisy art. 22 ust. 4a i 4b Prawa o ruchu drogowym.
Kiedy więc obowiązuje jazda na suwak? Gdy na drodze z minimum 2 pasami ruchu w tym samym kierunku:
- występuje znaczne zmniejszenie prędkości poruszania się (korek) i jednocześnie
- nie istnieje możliwość kontynuacji jazdy jednym z pasów z powodu przeszkody lub jego zanikania.
Sytuacja wygląda analogicznie, gdy na drodze z 3 pasami, 2 skrajne są zablokowane. Wtedy kierowca poruszający się środkowym pasem ma obowiązek wpuszczenia przed siebie 2 samochodów – najpierw jednego z prawej, a następnie jednego z lewej strony. Dla utrzymania porządku ustawodawca wskazał kolejność wjeżdżania pojazdów na przejezdny pas. Zawsze pierwszeństwo będzie mieć kierowca z pasa znajdującego się najbardziej po prawej.
Tak więc kierowców obowiązuje jazda na suwak, kiedy kończy się jeden z pasów ruchu lub podczas zatorów na drodze.
Jazda na suwak – kto ma pierwszeństwo?
Co do zasady, pierwszeństwo ma samochód znajdujący się na zablokowanym lub kończącym się pasie ruchu, o ile spełnione zostaną 2 dodatkowe warunki. Po pierwsze, na pasie ruchu, po którym porusza się ten pojazd nastąpiło znaczne zwolnienie prędkości. Po drugie, pierwszeństwo kierowcy nie obowiązuje, jeżeli samochód z pasa przejezdnego ustąpił już pierwszeństwa poprzedniemu kierowcy włączającemu się do jazdy z zablokowanego pasa ruchu.
Choć opis tej sytuacji może być dość skomplikowany, w rzeczywistości jest to dość proste i intuicyjne. W sytuacji przewężenia na drodze samochody wjeżdżają na przejezdny pas raz z jednego, a raz z drugiego pasa, pojedynczo. Choć i tu warto zauważyć, że ustawodawca przewiduje możliwość ustępowania pierwszeństwa grupie pojazdów.
Bardzo ważne jest rozróżnienie sytuacji, kiedy pojazdów nie obowiązuje jazda na suwak. Kto ma pierwszeństwo na pasie rozbiegowym prowadzącym np. ze stacji paliwowej Shell? Oczywiście kierowcy poruszający się po swoim pasie. Samochód włączający się do ruchu – wjeżdżający na drogę ze stacji specjalnym, dodatkowym pasem, musi ustąpić pierwszeństwa wszystkim pojazdom poruszającym się po sąsiednim pasie. Tu obowiązują zasady tradycyjnego włączania się do ruchu czy zmiany pasa.
Jazda na suwak – przepisy przewidują karę za nieprzestrzeganie tego obowiązku
Jaka kara grozi kierowcy, który nie przestrzega zasad jazdy na suwak? W sytuacji, w której samochód nie wpuścił kierowcy z zablokowanego pasa, kiedy na drodze występuje znaczne zmniejszenie prędkości, dochodzi do wymuszenia pierwszeństwa. Za takie postępowania służby mogą ukarać kierowcę mandatem w wysokości do 500 zł 1
Co więcej, kierowca, który nie ustępuje pierwszeństwa, choć jest do tego zobligowany, może doprowadzić do kolizji drogowej. Załóżmy, że kierowca z zablokowanego pasa chce włączyć się do ruchu i zgodnie z obowiązującą zasadą jazdy na suwak, następuje jego kolej wjechania na pas. W tym momencie uderza w bok samochodu, który nie ustąpił pierwszeństwa. Winę za to zdarzenie ponosić będzie kierowca, który nie ustąpił pierwszeństwa.
Jazda na suwak – pomocna w rozładowywaniu korków
Dobrą praktykę jazdy na suwak zamieniono w Polsce w obowiązek prawny. Zasada ta pomaga rozładować korki i usprawnić poruszanie się po drogach. Pamiętaj, że nie ustąpienie pierwszeństwa przejazdu, karane jest w Polsce mandatem.
