Biodegradowalne środki smarne mogą ulec rozkładowi na poziomie molekularnym wskutek procesów biologicznych (tj. przez działanie organizmów biologicznych). W zakresie materiałów biodegradowalnych dokonano znaczących postępów. Zaowocowały one stworzeniem materiałów odpowiednich do stosowania na obszarach wrażliwych pod względem środowiskowym, a jednocześnie skutecznych w środowisku przemysłowym.

Ewolucja środków smarnych

Biodegradowalne środki smarne są syntetyczne (stworzone przez człowieka) lub pochodzą z olejów roślinnych. Rozkładają się one znacznie szybciej niż oleje mineralne, szybko rozpadając się na składniki, które są łatwiej rozkładane przez naturalne mikroorganizmy.

Decydujące znaczenie dla zdolności środka smarnego lub smaru do biodegradacji ma olej bazowy. Co do zasady, oleje mineralne są mniej podatne na biodegradację niż estry¹. Jednak nie wszystkie estry zachowują się jednakowo, a ich rodzaj ma znaczący wpływ na ich biodegradowalność.

Jaka jest wydajność biodegradowalnych środków smarnych w porównaniu z innymi?

Badania w tej dziedzinie pokazują, że syntetyczne środki smarne na bazie estrów będą zapewniać dłuższy okres eksploatacji w porównaniu z olejami mineralnymi, co w znacznym stopniu zrekompensuje koszt ich zakupu².

Oleje pochodzenia roślinnego, takie jak słonecznikowy czy rzepakowy, będą coraz rzadziej używane jako oleje technologiczne.

Zastosowanie produktów biodegradowalnych w przemyśle

Biodegradowalne środki smarne stosowane w przemyśle są nieustannie rozwijane – do tego stopnia, że można je z powodzeniem stosować w prawie każdym systemie, w którym tradycyjnie stosowano konwencjonalne środki smarne. W chwili obecnej substancje biodegradowalne mają szczególne znaczenie w:

• Systemach całkowicie ubytkowych, gdzie środek smarny jest zużywany ilościowo w trakcie pracy (smary do pił łańcuchowych, środki zapobiegające korozji, oleje antyadhezyjne do form),
• Układach hydraulicznych koparek pracujących na obszarach wrażliwych pod względem środowiskowym,
• Pompach wodnych i innych elementach, gdzie stosuje się środek smarny, w przypadku którego nie można uniknąć uwolnienia produktu do środowiska.

W ostatnich latach wprowadzono mniejsze, szybsze i bardziej wydajne urządzenia pracujące z większymi prędkościami, w wyższych temperaturach i pod większymi naprężeniami i ciśnieniami. Przyspieszyło to dążenie do coraz większej wydajności i jeszcze lepszej kompatybilności, co sprzyja powstawaniu syntetycznych (biodegradowalnych) środków smarnych o wyższej jakości.

¹ _{Battasby, N. S., Chemosphere, 2000, Vol 42, 1011–1027}

² _{oilcare.org.uk/avoid-pollution/biodegradable-lubricants/}